Hoang tưởng, tâm thần phân liệt và những điều bạn cần biết

Một người bị tâm thần phân liệt có xu hướng bị ảo tưởng. Về lâu dài, tình trạng này có thể phát triển thành bệnh hoang tưởng. Những ảo tưởng này có thể làm phát sinh nỗi sợ hãi trong người, chẳng hạn như nghĩ rằng người khác đang âm mưu chống lại họ.

Những người mắc chứng hoang tưởng hay tâm thần phân liệt thường có rất nhiều điều hoang đường trong suy nghĩ cũng như tư duy phân tích. Điều này có thể dẫn đến tình huống bạn sẽ mất nhiều thời gian để suy nghĩ về cách bảo vệ bản thân trước những người mà tiềm thức của bạn coi là “kẻ thù”. Từ đó, những rắc rối trong công việc cũng như trong các mối quan hệ sẽ nảy sinh theo chiều hướng tiêu cực.

Hoang tưởng và tâm thần phân liệt là gì?

Trước năm 2013, các chuyên gia đã phân loại bệnh tâm thần phân liệt hoang tưởng là một dạng bệnh tâm thần phân liệt. Tuy nhiên, sau đó, Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê các Rối loạn Tâm thần xuất bản lần thứ 5 (DSM-5) đã phân loại ảo tưởng là một triệu chứng phổ biến của bệnh tâm thần.

Lý do tại sao các nhà nghiên cứu không coi hoang tưởng là một phân nhóm của bệnh tâm thần phân liệt là vì:

Độ ổn định chẩn đoán rất hạn chế Độ tin cậy thấp Hiệu quả kém

Ngoài ra, nhiều chuyên gia không coi chứng hoang tưởng là một tình trạng vĩnh viễn. Họ không thể dựa vào ảo tưởng để chẩn đoán hoặc điều trị các vấn đề sức khỏe khác liên quan đến bệnh tâm thần phân liệt.

Các triệu chứng của bệnh hoang tưởng và tâm thần phân liệt

Tâm thần phân liệt là một bệnh tâm thần mãn tính. Tình trạng này ảnh hưởng đến quá trình suy nghĩ của người đó và khiến họ khó suy nghĩ rõ ràng và logic.

Hoang tưởng cũng như tâm thần phân liệt sẽ ảnh hưởng đến cảm xúc cá nhân cùng với khả năng giao tiếp, tập trung, hoàn thành công việc và giấc ngủ của bạn. Ngoài ra, các mối quan hệ của bạn với người khác cũng nằm trong tầm ảnh hưởng.

Mặt khác, nó có thể dẫn đến sợ hãi, bối rối, suy nghĩ lệch lạc, thậm chí có hành vi tự sát.

Bên cạnh chứng hoang tưởng, một số triệu chứng khác của bệnh tâm thần phân liệt có thể bao gồm:

Thường xuyên bị ảo giác Suy nghĩ vô tổ chức Thiếu động lực Vận động chậm chạp Thay đổi cách ngủ Vệ sinh kém Thay đổi ngôn ngữ cơ thể và cảm xúc Thiếu hứng thú với các hoạt động xã hội Không có ham muốn tình dục hoặc cuồng nhiệt với tình dục

Trên thực tế, không phải ai bị tâm thần phân liệt cũng trải qua tất cả các triệu chứng này. Các triệu chứng thường xuất hiện trong độ tuổi từ 16–30.

Nếu bạn có thể nhận thấy những thay đổi trong thói quen ngủ, cảm xúc, động lực, kỹ năng giao tiếp và khả năng tư duy, bạn đang bước vào giai đoạn đầu, còn được gọi là giai đoạn tiền bệnh. Khi bệnh nặng hơn, bạn có xu hướng hoảng sợ, tức giận và thậm chí trở nên trầm cảm.

Việc hỗ trợ điều trị và chăm sóc sức khỏe đúng cách có thể giúp mọi người đối phó với bệnh tâm thần phân liệt. Thuốc kê đơn cũng có thể ổn định tâm trạng. Nhờ đó, người bệnh vẫn có cơ hội hòa nhập với mọi người. Tuy nhiên, nếu bạn ngừng dùng thuốc, các triệu chứng của bạn sẽ sớm quay trở lại.

Có thể bạn muốn đọc thêm: 12 nguyên nhân không ngờ gây ra trầm cảm.

Hoang tưởng

Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh tâm thần phân liệt là ảo tưởng. Lúc này người bệnh có những suy nghĩ lệch lạc, suy nghĩ không phù hợp với thực tế. Ví dụ, một người mắc chứng hoang tưởng có thể nghĩ rằng ai đó đang có ý định làm hại họ.

Cùng với ảo tưởng, đôi khi cũng có thể xảy ra ảo giác thính giác, thị giác hoặc rối loạn tri giác. Chúng có thể dẫn đến việc né tránh xã hội, tức giận và thường xuyên lo lắng. Nhiều người mắc các triệu chứng hoang tưởng cũng tìm cách tránh tiếp xúc, giao tiếp với người khác. Một số người thể hiện sự sợ hãi và thất vọng của họ thông qua hành vi gây hấn và bạo lực.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ

Hiện tại, các chuyên gia vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân của bệnh tâm thần phân liệt nói chung và bệnh hoang tưởng nói riêng bắt nguồn từ đâu. Tuy nhiên, họ cho rằng tình trạng bệnh có nhiều khả năng liên quan đến sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường.

Ngoài ra, một số triệu chứng của bệnh tâm thần phân liệt có nguy cơ do mất cân bằng dopamine hoặc serotonin, cả hai đều là chất dẫn truyền thần kinh.

Một số yếu tố rủi ro bao gồm:

Di truyền

Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh tâm thần phân liệt, bạn cũng có nhiều nguy cơ mắc bệnh. Trong trường hợp ngược lại, tỷ lệ bệnh phát sinh ở bạn là dưới 1%. Mặt khác, theo các chuyên gia thống kê, nếu bố hoặc mẹ mắc bệnh tâm thần phân liệt thì con số đó sẽ tăng lên gấp 10 lần.

Có tiền sử gia đình mắc bệnh tâm thần phân liệt làm tăng nguy cơ phát triển bệnh.

Một số yếu tố khác có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh tâm thần phân liệt và hoang tưởng bao gồm:

Người mẹ mang thai bị nhiễm vi rút Trẻ bị suy dinh dưỡng trước khi sinh Căng thẳng, chấn thương hoặc lạm dụng tình dục xảy ra ở trẻ nhỏ trong thời thơ ấu

Căng thẳng kéo dài

Những người bị tâm thần phân liệt có xu hướng bị căng thẳng lâu dài.

Trước khi các triệu chứng cấp tính xuất hiện, người đó có thể bắt đầu cảm thấy tiêu cực, lo lắng và thiếu tập trung. Điều này có thể trở thành rào cản trong các mối quan hệ.

Nhiều người coi các yếu tố trên là khởi đầu của bệnh tâm thần phân liệt. Những người khác coi những triệu chứng ban đầu của bệnh là nguyên nhân gây ra cuộc khủng hoảng tinh thần này.

Trên thực tế, các chuyên gia vẫn chưa thể khẳng định rằng căng thẳng trong thời gian dài là nguyên nhân hay hậu quả của bệnh tâm thần phân liệt.

Bạn có thể muốn tìm hiểu: 10 cách đơn giản để giảm căng thẳng.

Tuổi

Tuổi của cha mẹ có thể là một yếu tố dẫn đến bệnh tâm thần phân liệt.

Thuốc

Việc sử dụng các loại thuốc ảnh hưởng đến khả năng đếm và nhận thức của tâm trí có liên quan chặt chẽ đến bệnh tâm thần phân liệt. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn chưa thể xác định liệu yếu tố này là nguyên nhân hay kết quả.

Chẩn đoán tâm thần phân liệt

Trước tiên, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử gia đình của bạn và tiến hành khám sức khỏe.

Các xét nghiệm chẩn đoán có thể bao gồm xét nghiệm máu. Quy trình này giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra các triệu chứng của bạn, chẳng hạn như rối loạn chức năng tuyến giáp, nghiện rượu hoặc lạm dụng ma túy.

Chẩn đoán bằng chụp MRI hoặc CT có thể tiết lộ bất kỳ tổn thương hoặc bất thường nào xảy ra trong cấu trúc não. Điện não đồ cũng có thể được sử dụng để đánh giá chức năng não.

Đánh giá tâm lý

Bác sĩ tâm thần sẽ hỏi bạn về những suy nghĩ, cảm xúc, kiểu hành vi, các triệu chứng đã xảy ra gần đây và thông tin chi tiết về chúng, chẳng hạn như:

Khi nào họ bắt đầu? Mức độ nghiêm trọng của dấu hiệu như thế nào? Bạn bị ảnh hưởng như thế nào bởi những biểu hiện trên trong cuộc sống hàng ngày? Bạn đã từng nghĩ đến việc làm tổn thương bản thân hoặc bất kỳ ai khác chưa?

Tiêu chuẩn chẩn đoán

Chẩn đoán sẽ xác nhận bạn bị tâm thần phân liệt nếu bạn đáp ứng các tiêu chí cụ thể được nêu trong Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần ấn bản thứ 5 như sau:

Ít nhất hai trong số các triệu chứng sau đã xảy ra, một trong số đó phải có trong ba triệu chứng đầu tiên:

Ảo giác Ảo giác Hội chứng Catatonia nói chuyện phi lý, không hợp lý (khó cử động) Các triệu chứng tiêu cực, chẳng hạn như thiếu cảm xúc, thiếu động lực…

Ngoài ra, các tiêu chí sau cũng được yêu cầu:

Rối loạn chức năng nghề nghiệp và xã hội Các triệu chứng phải xuất hiện ít nhất nửa năm. Chẩn đoán âm tính về các rối loạn tâm trạng khác hoặc lạm dụng ma túy hoặc rượu.

Trên thực tế, bác sĩ sẽ mất một khoảng thời gian để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất về bệnh tâm thần phân liệt.

Sự đối xử

Tâm thần phân liệt và hoang tưởng có thể tồn tại suốt đời. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị có thể giúp giảm bớt một số triệu chứng xảy ra. Đặc biệt, bạn cần lưu ý rằng phải tiếp tục điều trị, ngay cả khi các triệu chứng dường như đã giảm hoặc biến mất đáng kể. Nếu ngừng điều trị, nhiều dấu hiệu có xu hướng xuất hiện trở lại.

Tùy thuộc vào tình trạng của bạn cũng như mức độ nghiêm trọng và dạng triệu chứng, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị thích hợp, có thể là:

Sử dụng ma túy

Thuốc chống loạn thần hoặc thuốc an thần lớn có thể làm giảm suy nghĩ rối loạn, ảo giác và ảo tưởng. Chúng có thể được dùng dưới dạng thuốc viên, chất lỏng hoặc thuốc tiêm hàng tháng. Giống như các loại thuốc khác, thuốc đặc trị bệnh tâm thần phân liệt cũng có một số tác dụng phụ. Vì vậy, bạn cần thận trọng khi dùng thuốc chống loạn thần.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể kê cho bạn một số nhóm thuốc khác như:

Thuốc chống trầm cảm Thuốc chống lo âu Thuốc ổn định tâm trạng

Nhập viện

Một người có các triệu chứng nghiêm trọng có thể cần nhập viện. Điều này sẽ giúp giữ an toàn cho bạn và những người thân yêu của bạn. Tại đây, bạn sẽ được cung cấp dinh dưỡng hợp lý và giấc ngủ ổn định.

Tuân thủ điều trị đôi khi không dễ dàng đối với người bệnh tâm thần phân liệt. Nếu không dùng thuốc liên tục, bệnh có nguy cơ trở nên nặng hơn. Vì vậy, nhập viện là một trong những cách để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra suôn sẻ.

Điều trị tâm lý xã hội

Trị liệu tâm lý, tư vấn, xã hội và dạy nghề có thể giúp mọi người sống độc lập và giảm nguy cơ tái nghiện.

Liệu pháp sốc điện

Liệu pháp co giật điện (ECT) là một thủ thuật đưa điện qua não để tạo ra các cơn co giật có kiểm soát. Cơn động kinh được cho là kích hoạt giải phóng các tế bào thần kinh trong não. Tuy nhiên, tác dụng phụ của phương pháp điều trị này có thể bao gồm mất trí nhớ ngắn hạn.

Thủ tục này thường được sử dụng cho những người không có khả năng đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Nếu một người thân bị tâm thần phân liệt, hãy làm việc với các thành viên khác trong gia đình để giúp họ vượt qua bằng cách tìm hiểu càng nhiều càng tốt về căn bệnh này và khuyến khích họ tuân theo kế hoạch điều trị phù hợp.

Các biến chứng của bệnh tâm thần phân liệt

Bệnh tâm thần phân liệt có khả năng gây ra những biến chứng nghiêm trọng không chỉ về sức khỏe mà còn cả về tài chính và pháp lý, nếu không được can thiệp y tế sớm.

Các biến chứng có thể xảy ra thường là:

Trầm cảm hoặc thậm chí là trầm cảm Suy nghĩ và hành vi tự sát Suy dinh dưỡng Thất nghiệp Vô gia cư Bỏ tù Không có khả năng học hỏi Là nạn nhân của nhiều tệ nạn xã hội Lạm dụng chất gây nghiện Các bệnh liên quan đến nghiện ngập và thuốc lá

Những người bị tâm thần phân liệt có xu hướng hút thuốc thường xuyên. Tuy nhiên, một số loại thuốc có khả năng tương tác với các thành phần trong thuốc lá. Vì vậy, để đảm bảo hiệu quả của việc điều trị, bạn nên bỏ thuốc lá nếu có thói quen không tốt cho sức khỏe này.

Một số quan niệm sai lầm về bệnh tâm thần phân liệt

Chia nhân cách hoặc đa nhân cách. Có xu hướng bạo lực. Trên thực tế, những người bị tâm thần phân liệt thường tự làm hại bản thân.

Các bài viết của PyloDe chỉ mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán hay điều trị bệnh.

Hoang tưởng và tâm thần phân liệt: Những điều bạn cần biết. https://www.medicalnewstoday.com/articles/192621.php. Ngày truy cập 13/05/2019.

Những người hoang tưởng bị tâm thần phân liệt cho thấy sự thiên lệch nhận thức xã hội lớn hơn và hoạt động xã hội kém hơn những người không hoang tưởng bị tâm thần phân liệt. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5156478/. Ngày truy cập 13/05/2019.

Hiểu biết về Hoang tưởng. https://www.livingwithschizophreniauk.org/information-sheets/undosysteming-paranoia/. Ngày truy cập 13/05/2019.

Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm PyLoRa
Địa Chỉ: Số 22, Đường 34, Phường An Phú, Quận 2, TP.HCM
Hotline: 0909 105 417
Email: info@PyLoRa.com

>>

 Nguồn: PyLoDe.org